کد مطلب:90454 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:136

قرآن می فرماید:

«ذلك و من عاقب بمثل ما عوقب به ثم بغی علیه لینصرنه الله ان الله لعفو غفور.»:

(سخن حق) این است كه هر كس به همان مقدار ستمی كه به او شده در مقام انتقام برآید و باز (اگر) بر او ستم شود، البته خدا او را یاری می كند، همانا خدا را از گناه خلق، عفو و آمرزش بسیار است.

در این آیه، ترغیب است به گرفتن حق مظلوم از ظالم و اگر ظالم از بغی و عدوان دست برندارد، آن وقت است كه خداوند از ستمگر انتقام مظلوم را می گیرد.

«روی ان الایه نزلت فی قوم من مشركی مكه لقوا قوما من المسلمین للیلتین بقیتا من المحرم فقالوا: «ان اصحاب محمد صلی الله علیه و آله و سلم لا یقاتلون فی هذا الشهر» فحملوا علیهم فنا شدهم المسلمون ان لا یقابلوهم فی الشهر الحرام فابوا باظفر الله المسلمین بهم.»:

این آیه، درباره ی گروهی از مشركان كه شماری از مسلمانان را، در دو شب از محرم باقی مانده، تلاقی نمودند، نازل شده است. آنها با خود گفتند: یاران محمد صلی الله علیه و آله و سلم در محرم جنگ نمی كنند، اكنون وقت مناسبی است كه با آنها بجنگیم و آنها را از خانه هایشان بیرون كنیم! مسلمانان آنان را به حرمت ماه حرام تذكر داده و گفتند: الان وقت جنگ نیست، زیرا ترك قتال در این ماه، بر ما واجب است و ما فرمان الهی را، در ترك جنگ در این ماه محترم می شماریم، اما گردنكشان مكه سخن آنها را نشنیده، به

[صفحه 508]

جنگ قیام كردند و مسلمانان ناگزیر، برای دفاع از خود با آنها به مقابله، برخاستند كه خداوند آنها را، در این درگیری، مسلحانه، یاری بخشیده و بر مشركان پیروز شدند.

دستور دیگری، درباره ی یاغیان، این است كه با ستمگران، در حد عدل رفتار كنید، یعنی اگر خواهید آنها را مجازات نمایید به همان مقدار ظلم، از آنها انتقام بگیرید و از حدود عدل تجاوز نكنید و اگر در این راه شكیبا باشید، هر آینه شكیبایی برای شما بهتر است.

«و ان عاقبتم فعاقبوا بمثل ما عوقبتم به و لئن صبرتم لهو خیر للصابرین.»

سیوطی در درالمنثور از ابن عباس نقل كرده كه گفت:

«قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم یوم قتل حمزه و مثل به، لئن ظفرت بقریش لا مثلن بسبعین رجلا منهم فانزل الله الایه فقال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم: «بل نصبر و نهی عن المثله.»:

پیامبر در روز شهادت حمزه، در حالی كه مثله شده بود (گوش و بینی او را بریده بودند) فرمود: اگر بر قریش پیروز شوم، هفتاد تن از آنها را در برابر شهادت هفتاد تن شهیدان احد، مثله خواهم نمود، پس از اتخاذ تصمیم پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم این آیه نازل شد، پیامبر از تصمیم خود منصرف شد و فرمود: بلكه صبر خواهم كرد و از مثله كردن نهی نموده و فرمود: بدن كسی را مثله نكنید.

از مجموع آیاتی كه درباره ی باغیان سخن می گوید: این مطلب استفاده می شود كه 1. با گروه ستمگر بجنگید «فقاتلوا التی تبغی حتی تفیی ء الی امر الله» 2. در مورد انتقام، به اندازه ای كه ستم كرده اند از آنها انتقام بگیرید، 3. صبر و شكیبایی و در هر حال خداوند وعده ی نصرت را داده و پشتیبانی از مظلوم را اعلام می نماید.

[صفحه 509]

صفحه 508، 509.